برجام؛ قبل از انتخابات، بعد از انتخابات
برجام؛ قبل از انتخابات، بعد از انتخابات
گروه سیاسی آناج: اپیزود اول. انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نزدیک است. نامزدها در حال تبلیغات‌اند و از برنامه‌ها و دغدغه‌های خود می‌گویند. حسن روحانی هم یکی از کاندیداهاست. او از نچرخیدن زندگی مردم به خاطر چرخیدن سانتریفیوژها خیلی ناراحت است. او معتقد است هردوی آنها باید بچرخند. روحانی به شدت سیاست‌های داخلی و خارجی و هم‌چنین اقتصاد کشور را زیر سؤال می‌برد. او از تعامل با دنیا می‌گوید و شرط توسعه‌ی پایدار را در رابطه با اروپا و امریکا خلاصه می‌کند. بالاخره روحانی با کسب حدود 51 درصد از آرای مردم، رئیس‌جمهور ایران می‌شود.
اپیزود دوم. سیاست درهای باز با دستور روحانی و توسط محمدجواد ظریف اجرا می‌شود. از طرفی مشکلات اقتصادی روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و انتظار مردم از روحانی نیز مضاعف. روحانی به زودی جواب مردم را می‌دهد. او همه‌ی مشکلات کشور اعم از عدم رونق اقتصادی، بیکاری، رکود، نچرخیدن چرخ صنایع و حتی بعدها مشکلاتی نظیر آب‌خوردن مردم را هم به تحریم‌ها ربط می‌دهد. در این گیر و دار است که توافق موقت ژنو در سوم آذرماه 92 امضا می‌شود. روحانی با افتخار می‌گوید که دیوار تحریم‌ها در حال فروپاشی است! روزنامه‌های حامی دولت، جشن می‌گیرند...
اپیزود سوم. مردم منتظر نتیجه‌اند. خیلی‌ها از طولانی‌شدن مذاکرات خسته شده‌اند. می‌خواهند هر چه سریع‌تر روز موعود فرا برسد. روحانی پشت تریبون‌ها می‌آید و از دشواری مذاکرات می‌گوید. او معتقد است مذاکرات، عرصه‌ی بده و بستان است و «بده»های ایران را در مقابل «بستان»های ما شرح می‌دهد. روحانی ابعاد ایرانِ افسانه‌ای خود را ترسیم می‌کند؛ ایران پسابرجام، ایران پساتحریم! مردم می‌پذیرند که باز هم باید صبر کنند. برای چندمین بار ظریف و موگرینی در ۲۳ تیرماه 94 بیانیه‌ی مشترک می‌خوانند...
اپیزود چهارم. زمستان 94 فرا می‌رسد. شمارش معکوس برای اجرایی‌شدن برجام آغاز شده است. ایران به همه‌ی تعهدات خود طبق برنامه جامع اقدام مشترک عمل کرده است. ایران ذخایر اورانیم غنی‌شده متوسط خودش را پاکسازی نموده و ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد قطع کرده و حداقل به مدت ۱۵ سال تعداد سانتریفیوژها را تا حدود دوسوم کاهش داده است. پذیرفته که تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب‌سنگین جدیدی را نسازد. ایران پذیرفته که برای نظارت و تأیید اجرای توافق‌نامه از سوی خود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تمام تأسیسات اتمی آن دسترسی منظم داشته باشد.
اپیزود پنجم. 27 دی‌ماه فرا می‌رسد. ظریف و موگرینی پشت تریبون حاضر می‌شوند. ظریف متن فارسی بیانیه‌ی تاریخی 5+1 را قرائت می‌کند: «امروز، ما به روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رسیدیم... امروز، شش ماه پس از نهایی‌شدن آن توافق تاریخی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران تعهدات هسته‌ای ذی‌ربط خود تحت برجام را اجرا نموده است... امروز تحریم‌های مالی و اقتصادی ملی و چندجانبه مربوط به برنامه هسته‌ای ایران منطبق با برجام برداشته شد... تحریم‌های سازمان ملل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برداشته شد. اتحادیه اروپایی تأیید کرده است که چارچوب‌های قانونی لازم برای برداشتن تحریم‌های مالی و اقتصادی اتحادیه درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرایی شد. ایالات متحده اعمال تحریم‌های مصوب مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را امروز متوقف می‌کند.»
ظریف در آخر بیانیه گفت: «همه‌ی طرف‌ها باوری راسخ دارند که این توافق تاریخی، استوار و منصفانه است.»
اپیزود ششم. صبح 27 دی‌ماه فرا می‌رسد. روحانی خوشحال و مسرور از آغاز دوران پسابرجام، خطاب به مردم ایران پیام می‌دهد و می‌گوید: «ملت رشید و قهرمان ایران، امروز برجام به فرجام رسید... امروز با اعلام رسمی اجرای برجام، از پرونده هسته‌ای ایران، «امنیت‌زدایی» شد؛ قطعنامه‌های ظالمانه علیه ملت ایران، لغو گردید؛ طومار تحریم درهم پیچیده شد، حقوق هسته‌ای ایران تثبیت گردید و اقتصاد ایران در مدار اقتصاد جهانی قرار گرفت.»
عصر یکشنبه 27 دی روحانی در نشست زنده‌ی خبری حاضر می‌شود و درجمع خبرنگاران می‌گوید: «از امروز خرید هواپیماهای مدرن در دسترس شرکت‌هایی است که می‌خواهند خدمات لازم به مردم ارائه دهند که به واسطه آن ایمنی هوایی برای مردم عزیز ایران بیشتر خواهد شد. از امروز پول‌هایی که متعلق به بانک‌های کشور بود و به‌واسطه تحریم در خارج مسدود شده بود در اختیار ملت قرار می‌گیرد... به نظر من شرایط آینده شرایطی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند تحریم‌های گذشته را برگردانند. تحریم‌های نفتی و بانکی برمبنای قطعنامه‌های شورای امنیت بود که آن قطعنامه‌ها زمینه را برای آن ترک‌تازی‌ها برای افراطیون آمریکا آماده کرده بود، اما امروز دیگر این زمینه وجود ندارد و افکار عمومی جهان هم خریدار آنها نیست.»
روحانی هم‌چنین با بی‌توجهی به تعطیل بودن بانک‌های اروپایی در روز یکشنبه می‌گوید: «در همین مدت کوتاه از اجرای برجام، هزاران ال‌سی در بانک‌های مختلف دنیا باز شده است و می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.»
روحانی به فرانسه و ایتالیا سفر می‌کند و هزینه‌ای نجومی را صرف خرید هواپیماهای غول‌پیکر می‌نماید. روزنامه‌ها و رسانه‌های حامی دولت برای چندمین بار جشن می‌گیرند... ایرباس می‌گوید که برای فروش هواپیماها آمریکا باید اجازه بدهد.
اپیزود هفتم. انتخابات هفتم اسفند نزدیک است. روحانی از برجام 2 حرف می‌زند. عین حرف‌های او توسط اصلاح‌طلبان تکرار می‌شود. برجام به فتح‌الفتوحی تبدیل شده که همه دلبری آن را می‌کنند. آنها از مردم می‌خواهند که اگر برجام‌های اقتصادی و فرهنگی و حصری می‌خواهید، به ما رأی بدهید... همه سی نفر لیست برجام در تهران رأی می‌آورند. روزنامه‌ها دوباره جشن می‌گیرند...
اپیزود هشتم. انتخابات به پایان رسیده و نتایج شمارش آرا اعلام شده است. تکلیف اکثر کرسی‌های مجلس مشخص شده است و اصلاح‌طلبان بیش از 30 درصد آنها را تا الآن در اختیار گرفته‌اند. عباس عراقچی، معاون امورحقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه، در خصوص دلیل لزوم اجازه‌دادن آمریکا به فروشندگان هواپیما به ایران در دوران پسا برجام، مصاحبه می‌کند: «تحریم خرید هواپیما مربوط به تحریم‌های اولیه آمریکا می‌شود و برای خرید هواپیما آمریکایی‌ها در برجام تقبل کردند که مجوز فروش هواپیما را به هرکسی که بخواهد به ایران هواپیما بفروشد بدهند.» او با تأیید اینکه برای خرید هواپیما نیاز به اجازه آمریکا داریم، در پاسخ به اینکه چرا هنوز مجوز فروش هواپیما توسط آمریکا صادر نشده است، می‌گوید: «من از جزئیات آن خبر ندارم اما طبق برجام باید این کار انجام شود.»
پس از عراقچی، علی اکبر صالحی از مشکلات پسابرجام گلایه می‌کند و در مصاحبه‌ای می‌گوید: «غرب در اجرای تعهدات خود بر اساس برجام، تأخیر دارد و هنوز برخی تحریم‌ها برداشته نشده است. تهران به آنچه باید، متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تأخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است... تا الآن برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایش را به طور کامل پایان نداده‌اند، چرا که قبلا تعهد دادند که با ایران مراوده تجاری نداشته باشند. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند.»
محمد جواد ظریف نیز از «نگرانی» وزارت امور خارجه نسبت به انجام تعهدات آمریکا پرده بر‌می‌دارد و می‌گوید: «همه ما با دقت و نگرانی اجرای تعهدات طرف مقابل را رصد می‌کنیم و این نگرانی و تمرکز بر روی این موضوع نباید برای مچ گرفتن از یکدیگر باشد بلکه باید از آن برای گرفتن تضمین از طرف مقابل جهت اجرای تعهداتش استفاده کنیم.»
اپیزود نهم. تا به امروز نه تحریمی برداشته شده، نه حتی یک ال‌سی گشایش یافته و نه تحریم سوئیفت لغو شده است. امروز عراقچی از جزئیات عدم مجوز آمریکا برای فروش هواپیما اظهار بی‌اطلاعی می‌کند، صالحی وضعیت پیش‌آمده را با «بحران» یاد می‌کند و وزیر امور خارجه نیز از شرایط کنونی ابراز نگرانی می‌نماید.
روزنامه‌ها و رسانه‌های حامی دولت نیز هم‌چنان برای برجام، جشن می‌گیرند...
